Lọc máu là gì? Các phương pháp lọc máu nào được sử dụng hiện nay?

Quá trình lọc máu, thường được biết đến với tên gọi "chạy thận" nhân tạo, là quá trình giúp loại bỏ những chất thải và chất lỏng dư thừa từ máu khi thận không thể hoàn thành đầy đủ các chức năng này. Dưới đây, chúng ta sẽ cùng Nhà thuốc Thái Minh tìm hiểu về ưu điểm và nhược điểm của từng phương pháp, cùng với việc áp dụng thích hợp cho những đối tượng khác nhau.

Lọc máu là gì?

Trong tình trạng sức khỏe bình thường, thận có khả năng lọc từ 120 đến 150 lít máu hàng ngày. Tuy nhiên, khi mắc phải các vấn đề nghiêm trọng, chức năng của thận có thể bị suy giảm, không thể thực hiện quá trình lọc máu hiệu quả như trước, dẫn đến việc tích tụ các chất thải trong máu. Tình trạng này có thể gây nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến hôn mê và nguy cơ đe dọa tính mạng.

Do đó, phương pháp lọc máu, còn được biết đến là chạy thận nhân tạo, là một biện pháp hỗ trợ để loại bỏ các chất độc, chất thải và dư thừa chất lỏng từ máu trong trường hợp thận gặp vấn đề và không thể hoạt động bình thường.

Cụ thể, người bệnh có thể cần phải tiến hành lọc máu trong các trường hợp sau đây:

• Khi chức năng thận bị suy giảm, gây ra những hậu quả nghiêm trọng như tác động xấu đến chức năng não, viêm cơ tim, tăng hàm lượng axit và kali trong máu, bác sĩ có thể quyết định thực hiện quá trình lọc máu.
• Kết quả xét nghiệm cho thấy sự tích tụ các chất độc trong máu. Trong tình huống này, để ngăn ngừa các vấn đề tiềm ẩn, bác sĩ có thể đề xuất việc thực hiện lọc máu.
• Khi mắc phải tình trạng ngộ độc nặng và cần cấp cứu, bác sĩ có thể quyết định thực hiện quá trình lọc máu để loại bỏ các chất độc khỏi cơ thể.

Lọc máu giúp hỗ trợ loại bỏ các chất độc gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh

Các phương pháp lọc máu được sử dụng hiện nay

Thực tế, việc thực hiện lọc máu mang nhiều hình thức khác nhau, trong đó bao gồm 3 phương pháp chính được áp dụng:

Phương pháp chạy thận nhân tạo chu kỳ

Trong phương pháp này, quá trình lọc máu trong chạy thận nhân tạo diễn ra khi máu của bệnh nhân được đưa ra ngoài cơ thể thông qua hệ thống dây dẫn. Máu sau đó sẽ chảy qua một màng lọc nhân tạo, tại đây, máu tương tác với dịch lọc. Chất thải như ure và nước thừa sẽ được loại bỏ ra khỏi máu. Sau khi qua quá trình lọc, máu sạch lại được đưa trở lại cơ thể của bệnh nhân.

Để thực hiện phương pháp chạy thận nhân tạo, người bệnh cần phải tạo một cầu nối động tĩnh mạch thông qua phẫu thuật, thường ở tay hoặc thông qua việc đặt một ống catheter vào các tĩnh mạch lớn.

Thời gian thực hiện phương pháp chạy thận nhân tạo thường kéo dài từ 3 - 4 giờ và thường được tiến hành 2 - 3 lần mỗi tuần. Thời gian này có thể thay đổi tùy theo chức năng thận, lượng máu cần lọc và lượng chất thải trong mỗi cuộc điều trị.

Phương pháp lọc màng bụng

Phương pháp lọc máu thông qua màng bụng được thực hiện bằng cách đưa vào khoang phúc mạc chứa màng bán thấm dung dịch lọc máu vô trùng, có chứa glucose và khoáng chất qua ống dẫn. Màng phúc mạc này có khả năng tự nhiên lọc chất thải, cho phép chất thải hấp thụ trong khoang phúc mạc trước khi được loại bỏ ra ngoài thông qua ống. Quá trình này có thể thực hiện nhiều lần trong ngày hoặc thậm chí qua đêm thông qua hệ thống tự động.

Một trong những lợi điểm của phương pháp lọc máu màng bụng là nó cho phép bệnh nhân thực hiện tại nhà thay vì phải đến cơ sở y tế hàng tuần. Trước khi bắt đầu thực hiện phương pháp lọc máu màng bụng, bệnh nhân cần phải tiến hành một phẫu thuật nhỏ để đặt ống thông vào khoang bụng. Phương pháp này thường được ưu tiên sử dụng đối với những người không đủ sức khỏe để thường xuyên thực hiện chạy thận nhân tạo.

Phương pháp lọc màng bụng có thể được thực hiện tại nhà

Tuy vậy, bệnh nhân cũng cần xem xét các nhược điểm của phương pháp lọc máu màng bụng. Đối với những bệnh nhân không còn khả năng tiểu tiện, hiệu suất của phương pháp này thường thấp hơn so với chạy thận nhân tạo. Nguy cơ nhiễm trùng màng bụng và nhiễm trùng ống dẫn cũng có thể xảy ra nếu quá trình thực hiện không đúng cách.

Liệu pháp thay thế thận liên tục

Liệu pháp thay thế thận liên tục (CRRT - Continuous Renal Replacement Therapy) là một phương pháp điều trị thay thế thận phổ biến được áp dụng tại các cơ sở chăm sóc y tế. Để ngăn ngừa sự biến đổi đột ngột áp lực máu trong quá trình thay thế thận, CRRT hỗ trợ loại bỏ chất tan và thể tích máu một cách chậm rãi trong một khoảng thời gian kéo dài, thường là 24 giờ mỗi ngày. Trong CRRT, việc loại bỏ chất tan và thể tích máu được thực hiện thông qua các quá trình đối lưu (filtration), khuếch tán (diffusion) hoặc sự kết hợp cả hai phương pháp này.

Thời điểm nào cần thực hiện lọc máu?

Quyết định thực hiện lọc máu được dựa vào tình trạng nặng nề của sự tổn thương thận, gây ảnh hưởng đến huyết áp, gây viêm cơ tim, tăng độ acid và tăng nồng độ kali trong máu. Đôi khi, lọc máu còn được thực hiện như một biện pháp phòng ngừa, ngay khi xuất hiện dấu hiệu đầu tiên của sự tích tụ chất độc mà không có triệu chứng rõ ràng nào.

Bên cạnh đó, trong các tình huống ngộ độc nặng, lọc máu cũng được tiến hành để loại bỏ các chất độc khỏi cơ thể, hỗ trợ quá trình cấp cứu cho người bệnh.

Những điều cần lưu ý khi thực hiện lọc máu

Lọc máu là một hình thức điều trị hỗ trợ phổ biến cho bệnh nhân suy thận; tuy nhiên, phương pháp này không thể mang lại hiệu quả tương tự như chức năng tự nhiên của thận. Bệnh nhân sử dụng lọc máu cần chú ý đến chế độ ăn uống cá nhân cũng như tuân thủ đúng liều lượng các loại thuốc hỗ trợ điều trị.

Mặc dù đã thực hiện lọc máu, người bệnh vẫn có thể tiếp tục sinh hoạt và làm việc như thường, và cần tuân thủ đúng lịch trình lọc máu định kỳ.

Trong trường hợp phụ nữ mang thai, cơ thể sẽ sản xuất nhiều chất thải hơn. Do đó, phụ nữ mang thai cần thực hiện lọc máu nhiều lần hơn trong suốt thai kỳ. Đối với những trường hợp phụ nữ mang thai đã thành công trong việc ghép thận, khả năng sinh sản vẫn được duy trì bình thường.

Phương pháp lọc máu có thể ảnh hưởng đến thai kỳ của mẹ bầu

Bài viết trên đây là sự chia sẻ của Nhà thuốc Thái Minh về những phương pháp lọc máu đang được sử dụng ngày nay. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn sẽ có thêm thông tin cần thiết cho bản thân và hiểu rõ hơn về ưu nhược điểm của mỗi phương pháp. Từ đó, bạn có thể cân nhắc và lựa chọn phương pháp phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình. Đừng quên theo dõi chúng tôi thường xuyên để cập nhật nhiều kiến thức sức khỏe hữu ích cho bạn và gia đình!

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể và chính xác, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác và phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn.